اختلال اوتیسم نوعی مشکل رشدی محسوب می‌شود که بر رفتار و توانی افراد تاثیر می‌گذارد. برخی از کودکان مبتلا به اوتیسم با مشکلاتی در صحبت کردن مواجه هستند. این افراد اغلب گفتار را کاملا متوجه می‌شوند، اما نمی‌توانند به‌خوبی پاسخ دهند. گفتاردرمانی کودکان اوتیسم یکی از روش‌های موثر برای درمان این مشکل و بهبود مهارت‌های گفتاری و زبانی به‌حساب می‌آید‌.

گفتاردرمانی اوتیسم چیست؟

گفتاردرمانی اوتیسم روشی تخصصی است که برای تقویت مهارت‌های زبانی و ارتباطی کودکان مبتلا استفاده می‌شود. این روش به افراد مبتلا به این اختلال کمک می‌کند تا بتوانند بهتر حرف بزنند، زبان بدن را بفهمند و در تعاملات اجتماعی موفق‌تر عمل کنند.

هدف اصلی گفتاردرمانی کودکان اوتیسم این است که فرد شیوه‌ای مناسب برای برقراری ارتباط پیدا کند و بتواند نیازهای خود را برطرف سازد.

چالش‌های ارتباطی در افراد مبتلا به اوتیسم مشابه نیست. بعضی از آنها ممکن است اصلاً توانایی صحبت کردن نداشته باشند. برخی دیگر علاقه زیادی به حرف زدن دارند اما در ادامه دادن گفتگو یا درک حالت چهره و زبان بدن دیگران مشکل پیدا می‌کنند.

فرایند گفتاردرمانی معمولاً با ارزیابی اولیه توسط متخصص گفتار و زبان (SLP) شروع می‌شود. در این مرحله نقاط قوت و ضعف فرد بررسی و براساس آن، نحوه درمان مشخص خواهد شد.

مزایای گفتاردرمانی اوتیسم

مهم‌ترین مزیت‌های گفتاردرمانی برای اختلال اوتیسم شامل موارد زیر‌ است:

توانایی بیان نیازها و خواسته‌ها

یکی از مهم‌ترین دستاوردهای گفتاردرمانی اوتیسم، یادگیری نحوه بیان خواسته‌ها و نیازها است. این مهارت به کودک کمک می‌کند در محیط خانواده و بیرون از خانه با اطرافیان بهتر ارتباط بگیرد.

درک بهتر صحبت‌ها و نشانه‌های غیرکلامی

گفتاردرمانی کمک می‌کند کودک معنای حرف‌ها، لحن، زبان بدن و حالات چهره دیگران را بهتر متوجه شود. کودکی اوتیسمی یاد می‌گیرد چگونه نشانه‌های ارتباطی را تشخیص دهد و خودش نیز بدون نیاز به کمک، شروع‌کننده مکالمه باشد.

بهبود تعامل اجتماعی و دوستی با همسالان

برخی کودکان اوتیستیک در موقعیت‌های اجتماعی یا مکالمات ناگهانی دچار مشکل می‌شوند یا فقط درباره موضوعات خاصی حرف می‌زنند. در گفتاردرمانی، راهکارهایی یاد می‌گیرند تا راحت‌تر وارد گفت‌وگو شوند، بازی کنند و رابطه دوستی بسازند.

ارتباط موثر و قابل‌فهم برای دیگران

الگوهای یادگیری زبان در کودکان اوتیسم متفاوت است. گفتاردرمانی اوتیسم به آنها کمک می‌کند به جای تکرار طوطی‌وار، زبان کاربردی و قابل درک را یاد بگیرند.

تلفظ درست و ساخت جمله مناسب

چالش در بیان صحیح صداها، ساخت جمله، فهم مفاهیم زمانی و معنای واژه‌ها در میان کودکان مبتلا به اوتیسم رایج است. گفتاردرمانگران با تکنیک‌های تخصصی این مهارت‌ها را تقویت می‌کنند تا کودک بتواند واضح‌تر حرف بزند و منظور خود را منتقل کند.

انواع تمرینات گفتاردرمانی کودکان اوتیسم

مهم‌ترین تمریناتی که برای گفتاردرمانی کودکان مبتلا به اوتیسم مورد استفاده قرار می‌گیرد شامل موارد زیر است:

تقلید صداهای حیوانات

بسیاری از کودکان دارای اوتیسم علاقه‌ ویژه‌ای به حیوانات دارند و معمولاً به صداهای آن‌ها واکنش بهتری نشان می‌دهند. می‌توانید از عروسک‌ها، اسباب‌بازی‌های حیوانات یا بازی‌های خیالی استفاده کنید. وقتی کودک حیوانی را برمی‌دارد، شما صدای آن را در بیاورید. با گذشت زمان، احتمال زیاد کودک نیز تلاش می‌کند صدای آن حیوان را تقلید کند.

آموزش کلمات مهم و کاربردی

به‌جای تمرکز روی واژگان پیچیده از کلماتی مثل بیشتر، کمک یا تمام شروع کنید. کودکان اوتیستیک گاهی در استفاده از یک کلمه در موقعیت‌های جدید مشکل دارند، بنابراین کلمه انتخابی را در شرایط مختلف بکار ببرید.

استفاده از وسایل و خوراکی‌های مورد علاقه

اسباب‌بازی‌ها و خوراکی‌های موردعلاقه کودک را دور از دسترس قرار دهید. در این شرایط، کودک برای به‌دست آوردنشان تلاش می‌کند و این فرصت خوبی برای یادگیری درخواست کردن است.

استفاده از تشویق و پاداش

کودکان اوتیستیک معمولاً نسبت به تشویق‌ها و پاداش‌های مثبت واکنش خوبی دارند. هر زمان کودک کار خوبی انجام داد با یک هدیه کوچک مانند خوراکی او را تشویق کنید.

دادن حق انتخاب‌ در فعالیت‌های روزانه

دادن حق انتخاب، کودک را تشویق به برقراری ارتباط و تصمیم‌گیری می‌کند. به‌طور مثال وقتی به وی لباس می‌پوشانید، دو جفت جوراب نشان دهید و نام رنگ‌ها را بگویید. صبر کنید تا کودک یکی را انتخاب کند.

خواندن داستان‌های کوتاه و کتاب‌های تصویری

گاهی کودکان اوتیستیک دیرتر حرف می‌زنند یا ممکن است اصلا حرف نرنند. کتاب و شعرهای ساده راهی عالی برای تحریک آنها هستند. کتاب‌هایی انتخاب کنید که تصویر و صفحه‌های قابل لمس داشته باشند. هنگام خواندن به تصاویر اشاره کنید، اسم اشیا را بگویید یا از کودک بخواهید به تصویر مشخص اشاره کند‌‌.

آموزش حالت چهره

بسیاری از کودکان طیف اوتیسم در تشخیص و تفسیر حالت‌های صورت دچار مشکل هستند. لبخند، اخم یا تعجب برایشان مبهم است و معنی آن‌را به‌راحتی درک نمی‌کنند. می‌توانید از کارت‌های تصویری، تصویرسازی‌های کتاب‌ها و مواردی از این قبیل کمک بگیرید. نام هر حالت را بیان کنید و توضیح دهید در چه موقعیتی دیده می‌شود.

آموزش سوال پرسیدن

پرسش‌گری برای کودکان مبتلا به اوتیسم یک مهارت ارتباطی مهم است. می‌توانید تمرین را ساده شروع کنید؛ مثلاً اسباب‌بازی محبوبش را داخل کیسه‌ای قرار دهید و او را تشویق کنید بگوید داخل کیسه چیست. سپس در طول روز موقعیت‌هایی ایجاد کنید تا کودک برای دریافت اطلاعات سوال بپرسد.

تشویق برای اجتماعی شدن 

برای نوجوانان مبتلا به اوتیسم، قرار گرفتن در جمع همسالان یک چالش واقعی است. گروه‌های حمایتی مخصوص این کودکان محیط امنی فراهم می‌کنند تا بدون فشار، حضور در جمع را تجربه کنند. ابتدا کافی است در کنار دیگران بنشینند و احساس امنیت داشته باشند. به‌تدریج وقتی کمی راحت‌تر شدند و شروع به تعامل کردند، می‌توانید برنامه‌هایی مثل رفتن به کافه یا رستوران بچینید و حتی اجازه دهید خودشان سفارش بدهند.

برای انجام گفتار درمانی اوتیسم به کدام مراکز مراجعه کنیم؟

بهتر است در ابتدا کودک توسط یک متخصص ویزیت شود و براساس نوع مشکل تمرین‌های لازم و تاثیرگذار ارائه شود. برای دریافت درمان‌های مرتبط با گفتاردرمانی برای اختلال اوتیسم می‌توانید به لیست بهترین مراکز توانبخشی تهران در سایت پزشکی لند برای شما دسته‌بندی کرده‌ایم، مراجعه کنید. در این لیست، مراکزی که این خدمت را با بهترین کیفیت ارائه می‌دهند معرفی شده‌اند‌.