وظیفه کبد تصفیه، تنظیم و حمایت از سلامت بدن ما است، اما وقتی چربی در آن انباشته شود آرام‌آرام علائمی ظاهر می‌شوند که نباید از کنارشان ساده بگذرید. اگرچه کبد چرب در ابتدا ممکن است بی‌سر و صدا پیشرفت کند، اما نشانه‌هایی دارد که به‌نوعی زبان هشدار بدن محسوب می‌شوند. شناسایی علائم کبد چرب نقش زیادی در پیشگیری از آسیب‌های جدی‌تر به اندام‌های داخلی بدن دارد.
بیماری کبد چرب چیست؟
کبد چرب که با نام علمی استئاتوز شناخته می‌شود وضعیتی است که در آن چربی به‌طور غیرطبیعی در کبد تجمع پیدا می‌کند.
در حالت طبیعی، کبد مقدار بسیار کمی چربی دارد و این میزان برای عملکرد صحیح آن ضروری است. اما وقتی میزان چربی انباشته‌شده از ۵ درصد وزن کل کبد بیشتر شود به آن کبد چرب می‌گویند.
شناسایی زودهنگام علائم کبد چرب در زنان و مردان در کنار تغییر در سبک زندگی از جمله رژیم غذایی مناسب، افزایش فعالیت بدنی و کنترل وزن می‌تواند نقش مهمی در پیشگیری از پیشرفت آن داشته باشد.
علائم کبد چرب
در مراحل اولیه، علائم بیماری کبد چرب اغلب قابل توجهی نیست. با این حال با پیشرفت بیماری ممکن است نشانه‌های مختلفی ظاهر شود.
مهم‌ترین علائم کبد چرب که در مردان و زنان شایع است عبارتند از:
- خستگی و انرژی کم
- ناراحتی یا درد در قسمت بالایی شکم
- افزایش وزن غیر قابل توضیح (به خصوص در اطراف شکم)
- از دست دادن اشتها یا احساس سریع کامل
- زردی خفیف (زردی پوست یا چشم ، در موارد پیشرفته‌تر)
- آنزیم های کبدی بالا (قبل از سایر علائم در آزمایش خون تشخیص داده شده است)
- ادرار به رنگ تیره یا مدفوع کم رنگ (در مراحل بعدی)
- تورم در پاها یا شکم
● در زنان
مهم‌ترین علائم کبد چرب در زنان شامل موارد زیر است:
- نوسانات هورمونی
- سندرم تخمدان پلی کیستیک
- تغییرات خلقی یا افسردگی
● در مردان
شایع‌ترین علائم کبد چرب در مردان به‌صورت زیر است:
- چاقی در ناحیه شکم
- کاهش میل جنسی یا اختلال نعوظ
انواع کبد چرب
کبد چرب دارای ۲ نوع مختلف است که به شرح زیر هستند:
بیماری کبد چرب غیرالکلی
شایع‌ترین نوع تجمع چربی در کبد است که اغلب به‌دلیل اختلالات متابولیکی ایجاد می‌شود. در این نوع، چربی در سلول‌های کبدی انباشته می‌شود و در صورت پیشرفت به التهاب، فیبروز یا حتی سیروز منجر خواهد شد.
مهم‌ترین عوامل ایجاد کننده کبد چرب غیرالکی عبارتند از:
- اضافه‌وزن یا چاقی به‌ویژه در ناحیه شکم
- سبک زندگی کم‌تحرک و عدم فعالیت بدنی منظم
- مقاومت به انسولین یا ابتلا به دیابت نوع ۲
- کلسترول بالا یا اختلال در چربی خون
- فشار خون بالا
- سندروم تخمدان پلی‌کیستیک در زنان
- سابقه خانوادگی بیماری‌های کبدی یا دیابت
بیماری کبد چرب ناشی از مصرف الکل
نوع دیگری از کبد چرب که با نام بیماری کبد چرب الکلی شناخته می‌شود و براثر مصرف بیش از حد و مکرر نوشیدنی‌های الکلی بروز می‌کند. در این حالت، الکل باعث آسیب مستقیم به سلول‌های کبدی و اختلال در عملکرد طبیعی کبد خواهد شد.
حتماً بخوانید:هزینه فیبرو اسکن کبد
چه افرادی بیشتر در معرض ابتلا به کبد چرب هستند؟
علائم کبد چرب در مردان و زنانی که با بیماری‌ها و مشکلات زیر دست و پنجه نرم می‌کنند بیشتر مشاهده می‌شود:
- سابقه خانوادگی در ابتلا به کبد چرب و چاقی دارند.
- کمبود هورمون رشد
- کلسترول و تری گلیسیرید بالا
- مقاومت به انسولین
- چاقی
- سندروم متابولیک
- سندروم تخمدان پلی کیستیک
- آپنه خواب
- دیابت نوع ۲
- کم کاری تیروئید
- کم کاری غده هیپوفیز
- سن بالای ۵۰ سال
- چاقی مفرط
روش های تشخیص کبد چرب
برای تشخیص کبد چرب معمولاً پزشک در ابتدا به معاینه می‌پردازد و درباره علائم کبد چرب، سبک زندگی، رژیم غذایی، مصرف الکل و سوابق پزشکی فرد پرسش‌هایی مطرح می‌کند.
برای اطمینان بیشتر از وجود بیماری اغلب آزمایش خون تجویز می‌شود که اطلاعات مهمی درباره میزان آنزیم‌ها و وضعیت کلی عملکرد کبد در اختیار پزشک قرار می‌دهد.
در کنار آزمایش خون، تصویربرداری از کبد نیز اهمیت دارد که در این مرحله از روش‌های زیر کمک گرفته خواهد شد:
- سونوگرافی: به‌عنوان یک ابزار غیرتهاجمی می‌تواند تجمع چربی در بافت کبد را نشان دهد.
- تصویربرداری MRI: تصاویر دقیق‌تری از ساختار کبد فراهم می‌کند و در بررسی پیشرفت بیماری موثر است.
در صورتی که نتایج این آزمایش‌ها نشان‌دهنده وجود چربی در کبد باشد پزشک ممکن است برای بررسی‌های بیشتر و شروع درمان کبد چرب، آزمایش‌های تکمیلی مانند فیبرو اسکن کبد را نیز تجویز کند.
0 دیدگاه