اسکن اسپکت (SPECT) یک نوع تصویربرداری پزشکی است که از ماده رادیواکتیو برای تصویربرداری استفاده می‌کند. در این روش، یک ماده رادیواکتیو به بدن شما تزریق می‌شود که به سرعت به عضلات و بافت‌های بدن شما می‌رسد. بعد از چند دقیقه، دستگاه اسپکت تصاویری از بدن شما تهیه می‌کند که نشان می‌دهد در کدام قسمت ماده رادیواکتیو در بدن شما تجمع کرده است.

کاربردهای اسکن اسپکت چیست؟

کاربردهای اسکن اسپکت در تشخیص و ارزیابی بیماری‌های مختلف، به خصوص بیماری‌هایی که با تغییرات فعالیت مغزی، قلبی، کلیه و یا استخوان همراه هستند؛ عبارتند از:

• بیماری‌های قلبی: اسپکت سی تی قلبی برای تشخیص بیماری‌های قلبی مانند آنژین صدری، بیماری‌های صمامی قلب، بیماری‌های عروق کرونر و عملکرد قلبی استفاده می‌شود.
• بیماری‌های عصبی: این روش برای تشخیص و مانیتورینگ اختلالات عصبی مانند سکته مغزی، اختلالات حرکتی، بیماری پارکینسون و اضطراب استفاده می‌شود.
• بیماری‌های استخوانی: اسپکت سی تی استخوان برای تشخیص بیماری‌های مانند اختلالات تغذیه استخوان، شکستگی استخوان، عفونت استخوان و سرطان استخوان استفاده می‌شود.
• بیماری‌های روانی: در تشخیص بیماری‌های روانی مانند اختلالات اضطرابی، افسردگی و بیماری اسکیزوفرنی خاصیت مفیدی دارد.
• بیماری‌های سرطان: اسکن اسپکت در تشخیص سرطان و ارزیابی پاسخ به درمان برای بیماران با سرطان بسیار مفید است.
• بیماری‌های کلیوی: این روش برای تشخیص بیماری‌هایی مانند نارسایی کلیوی و اختلالات خونی مرتبط با آن استفاده می‌شود.

برای تصویربرداری اسپکت چگونه آماده شویم؟

برای این امر، باید به مراکز تخصصی مراجعه کنید که این خدمات را ارائه می‌دهند. قبل از انجام این روش، باید با پزشک خود در مورد مزایا و معاینات آن صحبت کنید.

 برای اسکن باید به صورت نیمه ناشتا باشید، به همین دلیل باید حداقل ۴ ساعت قبل، هیچ چیزی نخورید. بهتر است از پوشیدن لباس‌هایی با زیپ و جیب‌های بزرگ و استفاده از جواهرات خودداری کنید.

قبل از شروع اسکن، باید به پرستار یا پزشک اعلام کنید که آیا قبلاً از هر نوع ماده رادیواکتیو استفاده کرده‌اید یا نه.

در صورتی که باردار هستید، باید به پزشک خود اطلاع دهید، چرا که در بعضی از موارد، استفاده از ماده رادیواکتیو در دوران بارداری ممنوع است.

همچنین در صورتی که دچار بیماری‌های قلبی، تنفسی، آلرژی یا بیماری‌های دیگر هستید، باید پزشک خود را از قبل مطلع کنید.

بعد از آزمایش چه مواردی را باید رعایت کنیم؟

بعد از اسپکت سی تی، باید برای چند ساعت آینده از دیدن کودکان و زنان باردار خودداری کنید. چرا که ممکن است اثرات رادیواکتیو از بدن شما منتقل شود.

همین طور بهتر است بیشتر آب بنوشید تا ماده رادیواکتیو بیشتر از بدنتان خارج شود. می‌توانید همان رژیم غذایی عادی خود را دنبال کنید و نیازی به تغییرات خاصی در رژیم غذایی نیست.

در صورتی که بعد از اسپکت سی تی به هرگونه علامت یا عارضه‌ای برخورد کردید، باید سریعاً به پزشک خود اعلام کنید.

خطرات و عوارض اسکن اسپکت چیست؟

این روش از نظر رادیوبیولوژیکی، بسیار امن است و عوارض ناشی از آن نادر است.

در برخی موارد، بیماران ممکن است به ماده رادیواکتیو حساسیت داشته باشند، که ممکن است باعث واکنش‌های آلرژیک شدید شود.

برای جلوگیری از خطر انتقال اشعه‌های رادیواکتیو به دیگران، باید پس از انجام اسکن اسپکت، از دیدار کودکان و زنان باردار برای چند ساعت خودداری کنید.

در برخی مطالعات نشان داده‌اند که استفاده بیش از حد از روش‌های تصویربرداری مبتنی بر اشعه ایکس و رادیونوکلیدها، مانند اسپکت، می‌تواند خطر ابتلا به سرطان را افزایش دهد. با این حال، خطر ابتلا به سرطان از اسپکت بسیار کمتر از روش‌های تصویربرداری دیگر است.

در بعضی از موارد، مصرف ماده رادیواکتیو FDG می‌تواند باعث افزایش نوسانات گلوکز خون شود که می‌تواند برای بیماران دیابتی، مشکل ساز باشد.

تفاوت تصویربرداری اسپکت و پت اسکن چیست؟

تصویربرداری اسپکت و پت اسکن هر دو روش‌های تصویربرداری عملکردی هستند که برای تشخیص بیماری‌های مختلف استفاده می‌شوند، اما دو روش تفاوت‌هایی باهم دارند.

یکی از اصلی‌ترین تفاوت‌ها بین اسپکت و پت اسکن، نوع ماده رادیواکتیوی است که در هر روش برای تصویربرداری استفاده می‌شود. در اسپکت سی تی، ماده رادیواکتیوی به نام تکنتیوم 99m- برای تصویربرداری استفاده می‌شود، در حالی که در پت اسکن، ماده رادیواکتیوی به نام فلوئورودوکسی‌گلوکز (FDG) استفاده می‌شود.

تفاوت دیگر بین این دو روش، نوع و مدل تصویربرداری است. در اسپکت، تصویربرداری از اشعه گاما از بدن انجام می‌شود که به دقت بالایی در تشخیص تغییرات فعالیت مغزی، قلبی، کلیه و استخوان کمک می‌کند.

اما در پت اسکن، تصویربرداری از اشعه پوزیترون انجام می‌شود که اطلاعات بیشتری در مورد عملکرد سلول‌های بدن و پاسخ آن‌ها به بیماری‌ها و درمان‌ها فراهم می‌کند.

در پت اسکن، رزولوشن فضایی بهتر است و امکان تشخیص بیماری در محل دقیق‌تری وجود دارد. در حالی که در اسپکت، رزولوشن فضایی کمتر است و امکان تشخیص بیماری در محل کمتر است.

تصویربرداری اسپکت را در کدام مراکز انجام دهیم؟

برای انجام SPECT، باید به مراکز پزشکی هسته‌ای مراجعه کنید که این خدمات را ارائه می‌دهند. همچنین، پزشک شما نیز می‌تواند به شما در انتخاب مرکزی که این خدمات را ارائه می‌دهد، کمک کند.

در انتخاب مرکز تصویربرداری، باید به این نکته توجه کنید که آیا مرکز از تجهیزات پیشرفته و به‌روزرسانی شده برای انجام اسکن اسپکت استفاده می‌کند؟

با کلیک بر روی لینک زیر می توانید لیست مراکزی که این خدمات را در تهران انجام می‌دهند مشاهده کنید:

مراکز پزشکی هسته‌ای تهران