منافذ باز پوست فقط مشکلات ظاهری نیستند؛ بلکه نشانه‌ای از تغییرات چربی پوست، وضعیت لایه شاخی و حتی سبک مراقبت روزانه هستند. بسیاری از افراد تصور می‌کنند این منافذ ریشه در ژنتیک فرد دارد و کاری برای پیشگیری و یا درمان از دستشان برنمی‌آید. اما حقیقت این است که این مشکل در بیشتر موارد حاصل ترکیبی از چربی اضافه، گرفتگی فولیکول‌ها، کاهش انعطاف‌پذیری پوست و انتخاب‌های نادرست در روتین روزانه است.

در ادامه توضیح می‌دهیم که منافذ باز پوست دقیقا چه هستند، چرا ایجاد می‌شوند و چطور می‌توان از آن‌ها پیشگیری کرده یا آن‌ها را درمان کرد.

منافذ باز پوست چیست؟

منافذ باز پوست درواقع دهانه‌ فولیکول‌های مو و غدد چربی هستند که به‌طور طبیعی روی سطح پوست وجود دارند. زمانی که این دهانه‌ها بزرگ‌تر از حالت معمول شوند، به‌صورت نقاط ریز و قابل‌ مشاهده روی صورت ظاهر می‌شوند. این بزرگ‌شدن بیماری نیست، اما یک حالت ساختاری در پوست است که به‌دلیل اینکه سطح پوست را ناصاف یا براق نشان می‌دهد، خوشایند نیست.

علت منافذ باز پوست

منافذ بیش‌ازحد بزرگ، به دلایل زیر روی پوست ایجاد می‌شوند.

ترشح زیاد چربی

وقتی غدد چربی فعال‌تر از حد معمول شوند، چربی اضافی دهانه فولیکول را تحت فشار قرار داده و آن را بازتر نشان می‌دهد. این حالت در پوست‌های چرب و مختلط شایع‌تر است.

ضخامت و ساختار فولیکول مو

اگر فولیکول‌های مو به‌طور طبیعی قطر بیشتری داشته باشند (به‌دلیل ضخامت بالای مو)، دهانه آن‌ها بزرگ‌تر دیده می‌شود. همچنین افرادی که فولیکول‌های عمیق‌تری دارند، منافذ موهای آن‌ها مشخص‌تر است.

افزایش سن و آسیب نور خورشید

کاهش تدریجی کلاژن و الاستین، استحکام دیواره منافذ را ضعیف کرده و آن‌ها را بازتر نشان می‌دهد. نور خورشید نیز با تحریک تجزیه این بافت‌ها، این روند را سرعت می‌دهد. نتیجه، منافذی است که بیشتر شبیه فرورفتگی به نظر می‌رسند.

روتین نادرست مراقبت از پوست

تمیزنکردن پوست، استفاده از محصولات نامناسب یا شست‌وشوی بیش‌ازحد باعث می‌شود ترکیب چربی، آلودگی و سلول‌های مرده، دهانه منافذ را مسدود کند. این تجمع، هم اندازه منافذ را بزرگ‌تر کرده و و هم ظاهر آن را زمخت‌تر نشان می‌دهد.

ژنتیک و ویژگی‌های نژادی

برخی افراد به‌طور ارثی منافذ بزرگ‌تری دارند. ساختار غدد چربی، ضخامت پوست و میزان ترشح سبوم تا حد زیادی تحت‌تأثیر ژنتیک است. بنابراین بدون وجود عامل خارجی هم ممکن است منافذ از نوجوانی واضح‌تر باشند.

نوسانات هورمونی

اختلال در تعادل هورمون‌ها (به‌ویژه آندروژن‌ها) غدد چربی را فعال‌تر می‌کند. دوران بلوغ، پریود نامنظم، بارداری یا مشکلات تخمدان می‌تواند باعث افزایش تولید چربی و بزرگتر دیده‌شدن منافذ شود.

جوش‌ و التهاب‌های پوستی مداوم

آکنه التهابی، بافت اطراف فولیکول را ضعیف می‌کند و پس از بهبود، باعث می‌شود دهانه منافذ بازتر بماند. جوش‌های سرسیاه نیز با انباشته‌کردن سبوم اکسیدشده، قطر منافذ را بیشتر می‌کنند.

کمبودهای تغذیه‌ای و بیماری‌های پوستی خاص

کمبود ویتامین A و برخی اختلالات مزمن پوستی می‌توانند ساختار پوست را تغییر داده و منافذ را بزرگتر کنند.

آیا می‌توان از به وجود آمدن منافذ باز پوست جلوگیری کرد؟

پیشگیری کامل از ایجاد منافذ باز ممکن نیست، چون اندازه اولیه آن‌ها به ژنتیک و نوع پوست وابسته است. اما می‌توان روند بزرگ‌ترشدنشان را تا حد زیادی کنترل کرد. تعادل در ترشح چربی مهم‌ترین عامل است و با استفاده از شوینده مناسب، سرم‌های تنظیم‌کننده چربی و لایه‌برداری ملایم می‌توان جلوی تجمع چربی و سلول‌های مرده در دهانه منافذ را گرفت.

محافظت در برابر آفتاب نیز نقش اساسی دارد. انتخاب محصولات غیرکومدون‌زا، درمان به‌موقع آکنه و حفظ رطوبت پوست هم مانع فشار داخلی بر منافذ می‌شود. به‌طور کلی، مواردی که در درمان‌های خانگی منافذ باز پوست خواهد آمد، برای پیشگیری هم مفید هستند.

بهترین روش‌های درمان منافذ باز پوست

خوشبختانه درمان منافذ باز پوست تا حدی امکان‌پذیر است. در ادامه درمان‌های رایج پزشکی برای حل این مشکل در بهترین کلینیک های زیبایی تهران را آورده‌ایم.

پیلینگ شیمیایی

اسیدهایی مثل AHA، BHA یا TCA لایه‌برداری کنترل‌شده انجام می‌دهند و سلول‌های مرده و چربی جمع‌شده داخل منافذ را بیرون می‌آورند. این کار باعث می‌شود دهانه منافذ کمتر مسدود شود و سطح پوست یکنواخت‌تر به‌نظر برسد.

میکرونیدلینگ همراه با رادیوفرکوئنسی

سوزن‌های ظریف، سوراخ‌های ریز و کنترل‌شده ایجاد می‌کنند و انرژی RF در عمق پوست آزاد می‌شود. این ترکیب، تولید کلاژن را افزایش می‌دهد و دیواره منافذ را سفت‌تر می‌‌کند.

لیزرهای لایه‌بردار و ترمیم‌کننده

لیزرهایی مثل فرکشنال CO2 یا اربیوم، با حرارت کنترل‌شده لایه سطحی را می‌تراشند و فرایند ترمیم را فعال می‌کنند. تشکیل دوباره کلاژن در جلسات بعدی باعث جمع‌ترشدن منافذ می‌شود.

میکرودرم ابریژن

یک لایه‌برداری مکانیکی سطحی است که سلول‌های مرده را سریع برمی‌دارد و ظاهر منافذ را موقتی جمع‌تر نشان می‌دهد. برای بزرگی خفیف منافذ یا به‌عنوان مکمل سایر درمان‌ها قابل‌ قبول است، اما به‌تنهایی اثر بلندمدت ندارد.

مزوتراپی و کوکتل‌های سفت‌کننده پوست

محلول‌هایی شامل ویتامین‌ها، پپتیدها یا هیالورونیک‌اسید در لایه میانی پوست تزریق می‌شوند تا رطوبت، قوام و استحکام پوست بهتر شود. این روش مستقیماً منافذ را نمی‌بندد اما ساختار پوست را بهتر می‌کند تا منافذ کمتر مشخص شوند.

درمان‌های مبتنی بر پلاسمای غنی از پلاکت (PRP)

فاکتورهای رشد موجود در PRP روند بازسازی پوست را تقویت می‌کنند و برای منافذ ناشی از افت کیفیت پوست کاربرد دارند. اثر آن تدریجی است و معمولاً در کنار روش‌های تقویتی دیگر استفاده می‌شود.

درمان خانگی منافذ باز پوست

علاوه‌بر درمان پزشکی منافذ باز پوست ، روش‌های خانگی هم وجود دارند که می‌توانند تا حدودی این منافذ را کوچک‌تر کنند. در ادامه این درمان‌ها را معرفی می‌کنیم.

شست‌وشوی منظم با شوینده مناسب

پوست‌های دارای منافذ باز معمولاً چرب‌تر هستند. شوینده ژلی یا فوم سبک، بدون ترکیبات جوش‌زا، کمک می‌کند چربی اضافی سطح پوست کاهش پیدا کند. اما شست‌وشوی بیش از دو بار در روز نتیجه را بدتر کرده، پوست را تحریک می‌کند و حتی می‌تواند ترک پوستی ایجاد کند.

لایه‌برداری کنترل‌شده

سالیسیلیک‌اسید داخل منافذ نفوذ می‌کند و چربی و سلول‌های مرده را حل می‌کند؛ بنابراین دهانه منافذ کمتر مسدود می‌شوند. گلیکولیک‌اسید نیز سطح پوست را هموارتر می‌کند. بااین‌حال، استفاده زیاد از این مواد باعث التهاب و بزرگتر به نظر رسیدن منافذ می‌شود.

سرم‌های حاوی نیاسینامید

نیاسینامید تولید چربی را متعادل کرده و به‌مرور، پوست را یک‌دست‌تر می‌کند. این ماده منافذ را نمی‌بندد، اما سطح پوست را طوری اصلاح می‌کند که ظاهر منافذ کمتر جلب توجه کند.

رتینول

رتینول گردش سلولی را تنظیم کرده و باعث می‌شود دیواره منافذ محکم‌تر شوند. اما استفاده‌ بی‌برنامه از رتینول معمولاً باعث قرمزی و پوسته‌ریزی می‌شود، پس لازم است با دوز پایین شروع شود.

ماسک‌های خاک رس

ماسک‌های رسی، چربی اضافی را جذب می‌کنند و به‌طور موقت منافذ را جمع‌تر نشان می‌دهند. اثرشان کوتاه‌مدت است و نباید جای درمان اصلی استفاده شوند.

ضدآفتاب روزانه

نور UV کلاژن را تخریب می‌کند و همین باعث شل‌شدن دیواره منافذ می‌شود. استفاده از ضدآفتاب SPF مناسب، ساده‌ترین راه برای جلوگیری از عمیق‌ترشدن منافذ است. این بخش معمولاً در درمان خانگی نادیده گرفته می‌شود و همین اشتباه بعداً ترمیم را سخت‌تر می‌کند.

رطوبت‌رسانی درست

برخلاف تصور عمومی، پوست چرب هم به رطوبت نیاز دارد. کمبود رطوبت باعث می‌شود پوست چربی بیشتری تولید کند و منافذ بزرگ‌تر دیده شوند. مرطوب‌کننده‌های سبک و فاقد چربی انتخاب مناسب‌تری هستند.

اصلاح سبک زندگی

پاک‌کردن آرایش قبل از خواب، مصرف غذای کم‌چرب و کم‌قند، نوشیدن آب کافی، خواب منظم و فعالیت بدنی منظم هم در درمان منافذ باز پوست تاثیر دارند. بااین‌حال، این موارد به‌تنهایی منافذ را تغییر نمی‌دهند، اما التهاب و چربی اضافی را کمتر کرده و نتیجه درمان‌های دیگر را پایدارتر می‌سازند.