ابتلا به بیماری‌هایی مانند لوپوس که سیستم ایمنی بدن را دچار اختلال می‌کند، زندگی فرد را با چالش‌های زیادی مواجه می‌سازد.
این بیماری با علائمی مانند خستگی مزمن، درد مفاصل و تاثیر بر پوست و اندام‌های مختلف همراه است. چنین شرایطی باعث می‌شود فرد به مراقبت‌های پزشکی مستمر و مدیریت دقیق علائم نیازمند باشد تا بتواند زندگی خود را بدون مشکل ادامه دهد.
بیماری لوپوس چیست؟
بیماری لوپوس نوعی اختلال خودایمنی است که در آن سیستم ایمنی بدن به اشتباه به بافت‌ها و اندام‌های خود حمله می‌کند. این مورد می‌تواند موجب التهاب و آسیب در بخش‌های مختلف بدن مانند مفاصل، پوست، کلیه‌ها، سلول‌های خونی، مغز، قلب و ریه‌ها شود.
لوپوس اغلب با علائمی مانند بثورات صورت که اغلب روی گونه‌ها دیده می‌شود همراه است.
انواع بیماری لوپوس
بیماری لوپوس دارای 4 نوع به شرح زیر است:
لوپوس اریتماتوی سیستمیک (SLE)
این نوع، شایع‌ترین شکل لوپوس بشمار می‌رود و اغلب همان چیزی است که مردم به آن لوپوس می‌گویند. SLE می‌تواند خفیف یا شدید باشد و اندام‌های مختلف بدن را درگیر کند.
اگر این بیماری از سنین پایین آغاز شود به آن لوپوس سیستمیک با شروع کودکی (cSLE) می‌گویند.
لوپوس اریتماتوی پوستی (CLE)
این نوع بیماری فقط پوست را تحت تاثیر قرار می‌دهد و در مقایسه با SLE کمتر شایع است. CLE خود به سه زیرشاخه تقسیم می‌شود:
- لوپوس دیسکوئید
- لوپوس پوستی تحت حاد
- لوپوس پوستی حاد
لوپوس ناشی از دارو
در این حالت، علائمی شبیه بیماری لوپوس به‌دلیل مصرف برخی داروهای تجویزی ظاهر می‌شود. خوشبختانه این وضعیت معمولاً پس از قطع یا تغییر دارو فروکش می‌کند.
لوپوس نوزادی
این اختلال نادر در نوزادان مادران مبتلا به لوپوس مشاهده می‌شود. علت بروز آن آنتی‌بادی‌های مادر است که روی بدن جنین تاثیر می‌گذارد.
لوپوس نوزادی با سایر انواع لوپوس تفاوت دارد و معمولاً پس از مدتی برطرف می‌شود.
علائم و نشانه‌های ابتلا به لوپوس
علائم لوپوس اغلب به‌صورت دوره‌ای شعله‌ور می‌شود و در هر فرد متفاوت است. شایع‌ترین نشانه‌های این بیماری عبارتند از:
- درد قفسه سینه
- درد مفاصل
- سردرد
- بثورات پوستی
- تب
- زخم شدن دهان
- ریزش مو
- خستگی
- تنگی نفس
- تورم در بازوها، پاها و غیره
- لخته شدن خون
- سرگیجه
علل ابتلا به لوپوس
علت دقیق بیماری لوپوس هنوز به‌طور کامل شناخته نشده، اما ترکیبی از عوامل ژنتیکی و محیطی در بروز آن نقش دارد. برخی از مهم‌ترین عوامل ایجادکننده این بیماری شامل موارد زیر هستند:
- مواجهه بیش از حد با آفتاب به ایجاد ضایعات پوستی لوپوس منجر می‌شود.
- ابتلا به برخی عفونت‌ها می‌تواند آغاز یا تشدید بیماری لوپوس را در پی داشته باشد.
- مصرف برخی داروهای خاص مانند داروهای کنترل فشار خون، ضد تشنج یا بعضی آنتی‌بیوتیک‌ها به بروز لوپوس منجر شوند. همانطور که گفتیم در موارد لوپوس ناشی از دارو، معمولاً با قطع مصرف دارو علائم بهبود می‌یابند.
چه کسانی بیشتر در معرض ابتلا به بیماری لوپوس هستند؟
عواملی که می‌توانند خطر ابتلا بیماری لوپوس را افزایش دهند شامل جنسیت، سن و نژاد فرد هستند. این بیماری در زنان بیشتر از مردان مشاهده می‌شود و بیشترین شیوع آن در بازه سنی ۱۵ تا ۴۵ سال است. علاوه‌بر این، پژوهش‌ها نشان می‌دهند آمریکایی‌های آفریقایی‌تبار، اسپانیایی‌تبارها و برخی نژادهای آسیایی بیشتر در معرض ابتلا به این بیماری قرار دارند.
عوارض لوپوس بر زندگی بیمار و اطرافیان
مهم‌ترین عوارض لوپوس شامل موارد زیر است:
- این بیماری به کلیه‌ها آسیب جدی می‌رساند.
- در صورت تاثیر لوپوس روی مغز، افراد ممکن است سردرد، سرگیجه، تغییرات رفتاری، اختلالات بینایی و حتی سکته یا تشنج را تجربه کنند.
- لوپوس می‌تواند به کاهش تعداد گلبول‌های قرمز سالم (کم‌خونی)، افزایش احتمال خونریزی یا تشکیل لخته و التهاب رگ‌های خونی منجر شود.
- التهاب پوشش حفره قفسه سینه، خونریزی ریوی و احتمال ابتلا به ذات‌الریه از جمله مشکلات ریوی مرتبط با لوپوس هستند.
- این بیماری ممکن است عضله قلب، شریان‌ها یا غشای قلب را ملتهب سازد.
نحوه تشخیص لوپوس
لوپوس مانند سایر بیماری‌های خود ایمنی مانند ام اس و مواردی از این قبیل، سیستم ایمنی بدن را درگیر می‌کند. بنابرایم آزمایش مشخصی برای تشخیص این بیماری وجود ندارد.
پزشکان ترکیبی از آزمایش خون، ادرار، معاینه فیزیکی و سایر روش‌ها را برای شناسایی این بیماری استفاده می‌کنند. به‌طور‌کلی، روش‌های زیر برای تشخیص بیماری لوپوس بکار گرفته می‌شود:
آزمایش خون و ادرار
- شمارش کامل خون (CBC): این آزمایش تعداد گلبول‌های قرمز، گلبول‌های سفید، پلاکت‌ها و همچنین میزان هموگلوبین را اندازه‌گیری می‌کند.
- سرعت رسوب گلبول‌های قرمز (ESR): این تست نشان می‌دهد که گلبول‌های قرمز با چه سرعتی در ته لوله آزمایش ته‌نشین می‌شوند.
- ارزیابی عملکرد کلیه و کبد: آزمایش خون می‌تواند نشان دهد که این اندام‌ها چگونه کار می‌کنند.
- آزمایش ادرار: بررسی نمونه ادرار، پروتئین یا خون در ادرار را شناسایی کند.
- آزمایش آنتی‌بادی ضد هسته‌ای (ANA): وجود این آنتی‌بادی‌ها نشان‌دهنده فعالیت سیستم ایمنی است.
تصویربرداری پزشکی
- رادیوگرافی قفسه سینه: برای بررسی وجود مایع، التهاب یا سایر تغییرات غیرطبیعی در ریه‌ها
- اکوکاردیوگرام: استفاده از امواج صوتی برای ایجاد تصویر زنده از قلب، بررسی عملکرد دریچه‌ها و سایر ساختارهای قلب.
بیوپسی
- بیوپسی کلیه: نمونه کوچکی از بافت کلیه گرفته می‌شود تا بهترین روش درمانی مشخص شود.
- بیوپسی پوست: در صورت مشکوک بودن به لوپوس پوستی، نمونه‌ای از پوست برای تایید تشخیص برداشته می‌شود.
روش‌های درمان بیماری لوپوس
درمان لوپوس باتوجه به شدت علائم و بخش‌های بدن درگیر متفاوت است. انواع داروهایی که معمولاً در مدیریت لوپوس کاربرد دارند شامل موارد زیر هستند:
- داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی (NSAIDs): این داروها برای کاهش درد، تورم و تب ناشی از لوپوس استفاده می‌شوند.
- داروهای ضد مالاریا: این داروها می‌توانند فعالیت سیستم ایمنی را تعدیل کنند و احتمال شعله‌ور شدن بیماری را کاهش دهند.
- کورتیکواستروئیدها: این دسته از داروها التهاب را مهار می‌کنند.
- داروهای سرکوب‌کننده سیستم ایمنی: داروهایی که عملکرد سیستم ایمنی را محدود می‌کنند، برای موارد شدید لوپوس کاربرد دارند.
- داروهای بیولوژیک: برخی داروهای جدید باید به بدن بیمار تزریق شوند. این داروها علائم بیماری را کاهش می‌دهند.
حتماً بخوانید: بهترین کلینیک‌های روماتولوژی تهران
چگونه می‌توان از ابتلا به لوپوس پیشگیری کرد؟
در حال حاضر روشی برای پیشگیری قطعی از لوپوس وجود ندارد، چراکه علت دقیق بروز این بیماری هنوز به‌طور کامل شناخته نشده است.
اگر یکی از والدین خونی شما به لوپوس مبتلاست، بهتر است با پزشک متخصص درباره احتمال ابتلا یه آن مشورت کنید.
آیا بیماری لوپوس واگیردار است؟
خیر؛ لوپوس یک بیماری واگیردار نیست.
این مشکل به‌دلیل اختلال در سیستم ایمنی بدن ایجاد می‌شود و جزو بیماری‌های خودایمنی بشمار می‌رود. به‌عبارت دیگر ویروس یا باکتری خاصی در بروز لوپوس تاثیر ندارد، بنابراین قابل سرایت نیست.
برای تشخیص و درمان لوپوس به کجا مراجعه کنیم؟
برای تشخیص و درمان بیماری لوپوس باید به متخصصان روماتولوژی مراجعه کنید. این افراد با تخصص ویژه در زمینه بیماری‌های خودایمنی پس از بررسی علائم و انجام آزمایش‌های لازم به تشخیص و درمان بیماری شما می‌پردازد.
جهت راحتی شما لیست بهترین دکتر روماتولوژیست تهران را در سایت پزشکی‌لند برای شما دسته‌بندی کرده‌ایم.
ممنون توضیحاتتون در رابطه با بیماری لوپوس خیلی خوب بود