دستگاه اولتراسوند با ارائه تصاویر دوبعدی از داخل بدن کمک زیادی به پزشکان در درمان بیماری‌ها کرده است. اما نوع دیگری تصویربردای به کمک این دستگاه انجام می‌شود که به آن سونوگرافی سه بعدی می‌گویند.

تصاویر سه‌بعدی به پزشکان این توانایی را می‌دهند که ساختارهایی مانند جنین یا قلب را به جای دو بعد در سه بعد ارزیابی و مشاهده کنند. این تصاویر از مجموعه‌ای از تصاویر دوبعدی که به کمک نرم‌‍‌‌افزار در یک توالی خاص به هم متصل می‌شوند، تولید می‌شوند. به‌همین‌دلیل، حجم دارند و از کیفیت بالایی برخوردار هستند. در ادامه به جزئیات بیشتری از کاربردها و نحوه انجام سونوگرافی سه‌بعدی اشاره خواهیم کرد.

کاربردهای سونوگرافی سه‌بعدی

همانطور که گفتیم در حال حاضر از سونوگرافی سه‌ بعدی بیشتر برای بررسی قلب و جنین استفاده می‌شود.

در مورد سونوگرافی قلب یا اکوکاردیوگرافی، تصویربرداری سه‌بعدی با هدف بررسی دریچه‌های قلب، شناسایی توده‌های قلبی و اندازه‌گیری حجم حفره‌های قلب انجام می‌شود.

در مواردی نیز اکوکاردیوگرافی سه‌بعدی قبل از عمل استفاده می‌شود تا به جراحان یک نمای کامل ۳۶۰ درجه از آناتومی قلب ارائه دهد. همچنین می‌توان از آن در حین عمل برای تأیید نحوه قرار دادن دریچه قلب جدید در موقعیت مناسب استفاده کرد.

ازآنجایی‌که سونوگرافی سه‌بعدی در مقایسه با سونوگرافی دوبعدی جزئیات بیشتری را نشان می‌دهد. روش دقیقی برای سونوگرافی بارداری و سونوگرافی سه بعدی رحم و تخمدان زنان محسوب می‌شود. در اصل، تصویری واقعی از آناتومی جنین ارائه می‌دهد. در نتیجه، نه تنها برای دیدن جزئیات و شکل واقعی نوزاد توسط والدین مناسب است. بلکه اطلاعات تشخیصی ارزشمندی از جنین را در اختیار پزشکان قرار می‌دهد.

این روش در سه ماهه دوم و سوم بارداری به متخصصین اجازه می‌دهد تا آناتومی جنین را ارزیابی کرده و هرگونه ناهنجاری در اندام‌ها مانند معده، مثانه و قلب را شناسایی کنند. علاوه بر این، محاسبات حجمی از تصاویر سونوگرافی سه‌بعدی برای اندازه‌گیری ساختارهایی مانند کیسه حاملگی و کیسه زرده نیز لازم است.

البته این روش چندین کاربرد دیگر نیز دارد. اخیراً از تصاویر آن برای بازسازی قلب جنین به منظور درمان نقایص مادرزادی قلب با جراحی استفاده می‌شود. همچنین برای تعیین محل فیبروم و پولیپ، ارزیابی تومورها در نواحی مانند مری، معده، پانکراس و رکتوم و هدایت بیوپسی سوزنی انجام می‌شود.

آیا انجام سونوگرافی سه‌بعدی لازم است؟

با وجود تمام مزایای ذکر شده در مورد سونوگرافی سه‌بعدی، لازم است بدانید که سونوگرافی دوبعدی به‌عنوان یک روش استاندارد قابل حذف نیست. چراکه از نظر اصول تصویربرداری پزشکی، حداقل معیارها برای ردیابی بارداری سالم و تشخیص بیماری‌های مختلف را دارد.

به عنوان مثال، در سه ماهه اول یک اسکن دوبعدی می‌تواند حاملگی را تایید کند. نشان دهد که چندقلو حامله شده‌اید و تخمینی از تاریخ زایمان شما ارائه می‌دهد. در سه ماهه دوم، با رشد جنین می‌تواند جزئیات آناتومیک بیشتری را نشان دهد و اطلاعاتی در مورد جنسیت، موقعیت جنین در رحم و ناهنجاری‌های مادرزادی ارائه دهد.

در مقابل، سونوگرافی سه‌ بعدی به اندازه اسکن دو‌بعدی معمول و تحت پوشش بیمه نیست. به‌خصوص اگر از نظر پزشکی انجام آن ضروری نباشد. در اغلب موارد، پزشکان این روش را برای بررسی دقیق‌تر اینکه چرا بارداری آنطورکه انتظار می‌رود پیش نمی‌رود، تجویز می‌کنند. زیرا با نشان دادن آناتومی واقعی و حجم بدن جنین، می‌تواند به آنها کمک کند تا وجود یک بیماری مشکوک مارزداری مانند شکاف لب را تأیید و شدت آن را ارزیابی کنند.

معمولاً اگر پزشکان مورد مشکوکی در سونوگرافی دوبعدی ببینند، در مرحله بعد سونوگرافی سه‌بعدی جنین را انجام می‌دهند. همچنین اگر مادر به دلایل مختلف بارداری پرخطر داشته باشد، احتمال انجام این نوع سونوگرافی زیاد است، زیرا اطلاعات بیشتری در مورد جهت‌گیری فضایی جنین ارائه می‌دهد و می‌تواند در ارزیابی موقعیت جفت و برنامه‌ریزی هرگونه مداخله پزشکی مفید باشد.

آمادگی برای آزمایش تصویربرداری

معمولاً سونوگرافی شکم و لگن، قلب و نواحی دیگر بدن چه به‌صورت دوبعدی و چه به‌صورت سه‌بعدی، نیاز به آمادگی خاصی ندارند.

ممکن است سونوگرافیست توصیه کند که از قبل مثانه شما پر باشد تا بتواند تصاویر بهتری از جنین، کلیه‌ها و مثانه دریافت کند. همچنین در روزهای منتهی به سونو، از مصرف قهوه پرهیز کنید و به رژیم غذایی خود توجه ویژه‌ای داشته باشید.

روش انجام سونو سه‌بعدی

اگرچه سونوگرافی سه‌بعدی مانند سونوگرافی دوبعدی انجام می‌شود. اما دستگاه مورد استفاده برای انجام آن پیچیدگی بیشتری دارد.

ابتدا لازم است روی تخت دراز بکشید. سپس سونوگرافیست یک ژل رسانا را روی ناحیه مورد بررسی می‌مالد. در نهایت، مبدل دستگاه با فشار دست وی روی پوست حرکت می‌کند و تصاویر بلافاصله روی مانیتور ظاهر می‌شوند. تصاویر توسط سونوگرافیست بررسی و تفسیر شده و نتایج در قالب یک گزارش برای پزشک معالج شما ارسال می‌شوند.

بهترین زمان انجام سونوگرافی سه‌بعدی

بهترین زمان برای انجام سونوگرافی سه‌بعدی، به شرایط خاص شما و تشخیص پزشک بستگی دارد. معمولاً سونوگرافی سه‌ بعدی جنین بهترین تصاویر را بین هفته‌های ۲۶ تا ۳۰ ام بارداری ارائه می‌دهد. زیرا در این بازه، جنین به اندازه کافی رشد کرده و آناتومی‌اش به خوبی قابل مشاهده است.

 قبل از این بازه زمانی، ممکن است بافت نرم کافی وجود نداشته باشد و کودک اسکلتی به نظر برسد. در عین حال، گذر از مرز هفته ۳۰ ام بارداری نیز ایده‌آل نیست. زیرا همانطورکه کودک بزرگتر می‌شود، گرفتن یک تصویر سه‌بعدی خوب نیز می‌تواند دشوار باشد.

هزینه سونوگرافی سه‌بعدی چقدر است؟

هزینه سونوگرافی سه‌بعدی مانند سونوگرافی کالر داپلر، کمی بیشتر از سونوگرافی معمول است. زیرا نیاز به تجهیزات پیشرفته‌تری دارد.

از طرفی، لازم است بدانید که بسیاری از شرکت‌های بیمه هزینه‌های این روش را تحت پوشش خود قرار نمی‌دهند. زیرا معتقدند که سونوگرافی دوبعدی هنوز هم برای تشخیص بسیاری از بیماری‌ها کارایی لازم را دارد.

مراجعه به بهترین مراکز سونوگرافی

اگر پزشک معالج شما انجام این تصویربرداری را برای شما توصیه کرده است. می‌توانید با مشاهده لیست بهترین مراکز سونوگرافی تهران در این سایت، بهترین و نزدیک‌ترین مرکز را پیدا کرده و به آن مراجعه کنید

جهت مشاهده لیست این مراکز براساس منطقه کلیک کنید:

مراکز سونوگرافی شمال تهران

مراکز سونوگرافی شرق تهران

مراکز سونوگرافی غرب تهران