سی تی اسکنوگرام یک نوع سی تی اسکن برای بررسی کوتاهی اندام تحتانی است. در این روش تصویربرداری از پرتو اشعه ایکس و کامپیوتر برای به دست آوردن تصاویر مقطعی از پاها استفاده می‌شود. این نوع تصویربرداری معمولا بر روی بیمارانی که پزشک نسبت به برابر نبودن طول پاهایشان مشکوک است، انجام می‌شود.

تجربه نشان داده است که تصاویر سی تی اسکنوگرام، واضح‌تر از رادیوگرافی معمولی هستند. به‌همین‌دلیل، اغلب برای کودکان در حال رشد انجام می‌شود. در ادامه به جزئیات بیشتری از آن اشاره خواهیم کرد.

در چه مواردی سی تی اسکنوگرام تجویز می‌شود؟

منظور از رادیوگرافی اسکنوگرام، رادیوگرافی کامل از ستون فقرات یا هر دو اندام تحتانی است. اسکنوگرافی ستون فقرات شامل تصویربرداری از کل ستون فقرات، از گردن تا انتهای ستون فقرات (دنبالچه) است. هدف از انجام آن، بررسی انحراف ستون فقرات و میزان انحراف آن است.

اسکنوگرافی هر دو اندام تحتانی، شامل تصویربرداری از بالای لگن تا کف هر دو پا است. اگرچه می‌توان از آن برای بررسی انحراف در لگن و زانوها استفاده کرد. اما در اغلب موارد پزشک این اسکن را برای اندازه‌گیری طول استخوان ساق پا و یافتن نابرابری در طول اندام‌های تحتانی تجویز می‌کند.

نحوه انجام سی تی اسکنوگرام و مراقبت‌های لازم

بهتر است از قبل در مورد داروهای مصرفی و بیماری‌های زمینه‌ای خود با پزشک معالج یا رادیولوژیست صحبت کنید. معمولا قبل از انجام سی تی اسکنوگرام نیازی به ناشتا بودن نیست. زیرا تزریق ماده حاجب انجام نمی‌شود. بهتر است در روز مراجعه به مرکز تصویربرداری لباس راحت بپوشید و هرگونه اجسام فلزی مانند جواهرات، کمربند و عینک همراه خود نداشته باشید. زیرا ممکن است در اسکن اختلال ایجاد کنند.

اگر قصد باردار شدن دارید یا باردار هستید، حتما از قبل اطلاع دهید. زیرا تماس با اشعه ایکس برای جنین خطرناک است و می‌تواند با ایجاد جهش ژنتیکی زمینه بروز بیماری‌های مادرزادی را فراهم کند.

برای انجام سی تی اسکنوگرام، تکنسین به شما کمک می‌کند که روی تخت دستگاه اسکنر سی ‌تی‌ اسکن دراز بکشید. پس از اطمینان از آماده بودن شما، تخت به‌صورت خودکار وارد بخش لوله‌مانند دستگاه می‌شود تا تصویربرداری انجام شود.

هنگامی‌که داخل دستگاه هستید، پرتو اشعه ایکس به دور شما می‌چرخد و اسکنر داده‌هایی ارائه می‌دهد. کامپیوتر از این داده‌ها تصاویر مقطعی ایجاد می‌کند و با اتصال آن‌ها به یکدیگر تصاویر نمایش داده می‌شوند. این تصاویر را می‌توان‌روی مانیتور مشاهده یا روی فیلم چاپ کرد.

اگرچه اسکنوگرافی یک روش سریع است، اما مهم است که در طول مدت اسکن کاملا بی‌حرکت دراز بکشید و ثابت بمانید. زیرا هرگونه حرکت می‌تواند باعث تار شدن تصاویر شود. حتی ممکن است لازم باشد برای مدت کوتاهی نفس خود را حبس کنید. معمولا کل این فرآیند فقط 10 تا 15 دقیقه طول می‌کشد.

هیچ دستورالعمل خاصی برای پس از اسکن وجود ندارد و می‌توانید بلافاصله به فعالیت‌های عادی خود ادامه دهید. ازآنجایی‌که قبل از تصویربرداری ماده حاجب یا آرامبخش دریافت نمی‌کنید، نیازی به همراه ندارید و می‌توانید به تنهایی به منزل یا محل کار خود بازگردید.

در نهایت رادیولوژیست تصاویر را تفسیر و نتایج را در قالب یک گزارش برای پزشک معالج ارسال می‌کند. پزشک معالج با بررسی همزمان این گزارش و تصاویر، دستور انجام سی تی اسکن‌های جزئی‌تر یا سایر روش‌های تصویربرداری را می‌دهد تا بتواند بهترین روش درمانی را تعیین کند.

خطرات و عوارض سی تی اسکنوگرام

اگرچه در این روش از دوز پایین اشعه ایکس استفاده می‌شود. اما خطر قرار گرفتن در معرض تشعشعات، بروز سرطان و آسیب به جنین وجود دارد. به‌خصوص اگر به‌صورت مکرر انجام شود. پس بهتر است از قبل با رادیولوژیست خود در مورد احتمال بروز این خطر صحبت کنید.

تفاوت سی تی اسکن و سی تی اسکنوگرام

در اصل سی تی اسکنوگرام به‌عنوان یک روش نقشه‌برداری عمل می‌کند. زیرا برخلاف سی تی اسکن‌های استاندارد که تصاویر مقطعی از بدن تولید می‌کنند، یک تصویر کلی دوبعدی تولید می‌کند.

به‌همین‌دلیل، برای تشخیص ناهنجاری‌ها استفاده نمی‌شود. بلکه در درجه اول برای تعیین مکان و ترسیم مناطقی که باید در طول سی تی اسکن استاندارد بعدی با جزئیات مورد بررسی قرار گیرند، استفاده می‌شود. علاوه بر این، به کالیبراسیون و تنظیم تجهیزات برای افزایش دقت فرآیند اسکن کمک می‌کند.

بنابراین، اگرچه نحوه انجام سی تی اسکن و سی تی اسکنوگرام یکسان است و هر دو از دستگاه سی تی اسکن برای تصویربرداری استفاده می‌کنند. اما در مرحله اول انجام اسکنوگرام ضرورت دارد. در مرحله بعد طبق نتایج آن، سی تی اسکن از بخش‌های مورد نظر اندام تحتانی انجام می‌شود.

لازم به ذکر است در اسکنوگرام دوز کمتری از اشعه ایکس نسبت به سی تی اسکن به بدن بیمار تابانده می‌شود. همچنین هزینه سی تی اسکنوگرام از اسکن سی تی ارزانتر است.

اگر به دستور پزشک متخصص ارتوپد لازم است برای انجام اسکنوگرافی اقدام کنید. پیشنهاد می‌شود بهترین مراکز تصویربرداری در شهر تهران را شناسایی و سپس نسبت به مراجعه به آن‌ها اقدام کنید. برای سهولت شما لیست بهترین مراکز تصویربرداری تهران را به تفکیک منطقه دسته‌بندی کرده‌ایم.