احتمالاً شما هم بارها برای تشخیص بیماری و تکمیل روند درمان خود، مجبور به انجام سی تی اسکن یا ام آر آی شده‌اید. اما یکی از سوالات رایج این است که تفاوت ام آر آی و سی تی اسکن چیست؟ چه زمانی باید از هر یک از این روش‌های تصویربرداری استفاده کرد؟

ام آر آی چیست و چه محدودیت هایی دارد؟

برای بررسی فرق سی تی اسکن و ام آر آی، لازم است که ابتدا به تعریف هریک بپردازیم.

ام آر آی یک روش تصویربرداری پزشکی است که از امواج رادیویی و یک میدان مغناطیسی برای ایجاد تصاویر از داخل بدن استفاده می‌کند. این روش مخصوصاً برای تصویربرداری اعضای نرم مانند مغز، مفاصل، و اندام‌های داخلی مانند ام آر آی کمر و لگن مناسب است.

از مزایای آن می‌توان به عدم استفاده از پرتوهای ایکس و تصاویر با کیفیت بالا، به ویژه برای بافت‌های نرم اشاره کرد. هچنین این روش برای تشخیص و بررسی طیف گسترده‌ای از بیماری‌ها، از جمله مشکلات اسکلتی عضلانی، آسیب‌های ورزشی، بیماری‌های قلبی عروقی، سکته مغزی، تومورها و عفونت‌ها به کار می‌رود.

این تصویربرداری به دو صورت با تزریق ماده حاجب و بدون تزریق انجام می‌شود.

محدودیت‌های ام آر آی

همانند هر روش تصویربرداری پزشکی، ام آر آی نیز با معایب و محدودیت‌هایی روبه رو است که عبارتند از:

هزینه

از آنجایی که تجهیزات MRI بسیار پیچیده و گران‌قیمت هستند. بنابراین، انجام این تصویربرداری هزینه نسبتاً زیادی به همراه دارد.

محدودیت‌های فیزیکی

افرادی که اجسام فلزی در بدن (مانند پیچ و مهره‌های جراحی، ایمپلنت‌ها و مواردی از این قبیل) دارند؛ ممکن است نتوانند از ام آر آی استفاده کنند. این اجسام فلزی می‌توانند تصاویر را تحت تأثیر قرار دهند و ناپایداری تصاویر را ایجاد کنند.

لازم به ذکر است که در بهترین مراکز ام آر آی تهران این موارد پیش از انجام تصویربرداری کنترل می‌شود.

زمان تصویربرداری

فرایند تصویربرداری با استفاده از ام آر آی زمان‌بر است و ممکن است تا چندین دقیقه یا حتی ۳۰ دقیقه به طول بینجامد. این مسئله ممکن است برای برخی افراد با مشکلات حرکت یا کسانی که نیاز به تصویربرداری سریع دارند، محدودیت باشد.

عدم توانایی در برخی موارد

برخی از افراد به دلیل شرایط خاص ممکن است نتوانند از ام آر آی استفاده کنند. مثلاً افراد با ترس از فضای بسته (کلاستروفوبیا) یا افرادی که نمی‌توانند به طور مداوم در حالت استراحت باقی بمانند.

البته در حال حاضر دستگاه‌های ام آر آی روباز برای این افراد وجود دارد. اما تعداد این دستگاه‌ها محدود است.

عوارض جانبی

 ممکن است بعضی از افراد به دلیل اثرات جانبی مانند سرگیجه، تهوع یا احساس گرما به مدت کوتاه پس از انجام ام آر آی روبرو شوند. این عوارض به طور عمومی کوتاه‌مدت و گذرا هستند.

سی تی اسکن چیست و چه محدودیت هایی دارد؟

در این نوع تصویربرداری از پرتوهای ایکس استفاده می‌شود. این روش به خوبی برای تصویربرداری از استخوان‌ها و بافت‌های سخت مناسب است.

این روش برای تشخیص و بررسی طیف گسترده‌ای از بیماری‌ها، از جمله شکستگی استخوان، خونریزی داخلی، عفونت‌ها، تومورها و بیماری‌های قلبی عروقی به کار می‌رود.

محدودیت‌های سی تی اسکن

اساسی‌ترین فرق سی تی اسکن و ام آر آی در محدودیت‌های این دو روش نهفته است.

سی تی اسکن به طور عمومی سریعتر از ام آر آی انجام می‌شود. اما محدودیت‌هایی نیز دارد که عبارتند از:

تابش اشعه ایکس

سی تی اسکن از پرتوهای ایکس استفاده می‌کند. این تابش ممکن است برای برخی افراد مضر باشد.

عدم تفکیک بافت‌های نرم

سی تی اسکن به طور عمده برای تصویربرداری از بافت‌های سخت و استخوان‌ها مناسب است، اما در تفکیک بافت‌های نرم مثل مغز یا مفاصل، عملکرد ضعیف‌تری دارد.

حساسیت به حرکت

در طول فرآیند تصویربرداری، حتی حرکات کوچک از بیمار ممکن است سبب ایجاد تصویر تار شود. این موضوع در مواردی که استقرار بیمار راحت نیست یا نیاز به تصویربرداری از اعضای بدن با حرکت زیاد داریم، محدودیت‌هایی ایجاد می‌کند

بررسی تفاوت های ام آر آی با سی تی اسکن

هر دو این روش‌ها جهت تصویربرداری از داخل بدن کاربرد دارند. اما فرق سی تی اسکن و ام آر آی سبب می‌شود هرکدام بسته به شرایط متفاوتی استفاده شوند. در ادامه به برخی از مهم‌ترین تفاوت‌های این دو روش می‌پردازیم:

اصل اصلی تصویربرداری

همانطور که گفته شد ام آر آی از امواج رادیویی و میدان مغناطیسی برای ایجاد تصاویر استفاده می‌کند. همچنین تصاویر مختص به بافت‌ها و اندام‌های نرم هستند و برای تصویربرداری از مغز، مفاصل، و بافت‌های نرم دیگر از آن استفاده می‌شود.

سی تی اسکن از پرتوهای ایکس برای ایجاد تصاویر استفاده می‌کند و برای تصویربرداری از استخوان‌ها و بافت‌های سخت مناسب است.

نحوه ایجاد تصاویر

یکی دیگر از تفاوت‌های ام آر آی و سی تی اسکن  نحوه ایجاد تصاویر است.

تصاویر ام آر آی به دلیل اختلاف در ویژگی‌های مغناطیسی بافت‌ها ایجاد می‌شوند و این می‌تواند تصاویر با کیفیت بالا از بافت‌های نرم ایجاد کند. اما تصاویر سی تی اسکن بر اساس جذب پرتوهای ایکس توسط بافت‌ها ایجاد می‌شوند که برای تصویربرداری از ساختارهای سخت و تشخیص مشکلات استخوانی مناسب است.

محدودیت‌ها

اشاره شد که افراد با اجسام فلزی در بدن ممکن است نتوانند از ام آر آی استفاده کنند، همچنین هزینه بیشتر و زمان تصویربرداری طولانی‌تری دارد.

در سی تی اسکن نیز حساسیت به تابش ایکس و اثرات مضر آن بر برخی از افراد وجود و ممکن است در تصویربرداری بافت‌های نرم کم‌دقیق‌تر باشد.

استفاده در موارد خاص:

ام آر آی برای تشخیص مشکلات بافتی نرم مانند تشخیص تومورها و اختلالات مغزی مناسب است. اما اسکن سی تی برای تصویربرداری سریع و دقیق از استخوان‌ها و مشکلات سخت‌تر مناسب است.

هر کدام از این دو روش مزایا و محدودیت‌های خود را دارند، و انتخاب بین آنها باتوجه به تفاوت ام آر آی و سی تی اسکن، بستگی به نیازهای مربوط به بیماری، شرایط فیزیکی، و توصیه پزشک دارد. 

کدام روش برای من بهتر است؟

انتخاب بین ام آر آی و سی تی اسکن به نیازهای پزشکی شما بستگی دارد.

اما با توجه به فرق سی تی اسکن و ام آر آی، اگر نیاز به تصویربرداری دقیق از بافت‌های نرم دارید، ام آر آی مناسبتر است. اما اگر برای تصویربرداری از استخوان‌ها یا مشکلات سریعتر نیاز دارید، سی تی ممکن است گزینه بهتری باشد.

همچنین، شرایط فیزیکی شما و محدودیت‌های مرتبط با هر روش نیز در انتخاب تاثیرگذار خواهد بود. در هر صورت، تصمیم نهایی باید توسط پزشک معالج گرفته شود.

مراجعه به بهترین مراکز تصویربرداری

انجام هرکدام از روش‌های تصویربرداری اگر در مراکز مناسبی صورت نگیرد، ممکن است سبب خطا در نتایج شود.

بنابراین باید بهترین مراکز تصویربرداری تهران را با در نظر گفتن پارامترهایی چون مرکز به روز بودن تجهیزات و دستگاه‌ها، کیفیت تصاویر، رعایت بهداشت، سرعت نتایج و مواردی از این قبیل انتخاب کنید.

جهت مشاهده لیست این مراکز براساس محدوده کلیک کنید:

تصویربرداری شمال تهران